Onder de kapitaalgoederen ‘riolering en regenwatersystemen’ vallen de ruim 671 kilometer vrij verval rioolbuizen die in Venlo in de grond liggen, verdeeld over gemengde riolering en vuilwater- en regenwaterriolering in (verbeterd) gescheiden stelsels of infiltratieleidingen. Daarnaast is, veelal in de buitengebieden, circa 110 km drukriool aanwezig met ongeveer 75 hoofdgemalen en circa 380 minigemalen. In de verhardingen liggen ruim 40.000 kolken om het regenwater in te zamelen. Ook omvat het systeem diverse schuiven, kleppen, bergbezinkbassins, wadi’s en infiltratievoorzieningen om regenwater te bergen en zo nodig te transporteren, de regenwateroverlast te beperken en de vuiluitworp op oppervlaktewater te reduceren. Dit gehele riolering- en regenwatersysteem is ingericht om het afvalwater van de circa 47.000 rioolaansluitingen en het regenwater van de circa 1375 hectare aangesloten verhard oppervlak te verwerken.

In het Gemeentelijk Rioleringsplan 2017-2026 (GRP), met als onderdeel de exploitatie, zijn de kwaliteitsniveau's van de riolering- en regenwatersystemen vastgesteld.

Vastgesteld kwaliteitsniveau
Een van de uitgangspunten bij het GRP is het principe ‘sober en doelmatig’. In het GRP zijn in verband met het op een doelmatige wijze invulling geven aan de zorgplichten voor regen, afval en grondwater vijf doelen opgesteld. De in het GRP omschreven beleidsdoelstellingen dragen hoofdzakelijk bij aan:

- Het op een doelmatige en milieu-verantwoorde wijze inzamelen en afvoeren van afvalwater.
- Het op een doelmatige wijze inzamelen, afvoeren en verwerken van overtollig regenwater en overtollig grondwater.
- Het verminderen van de kans op wateroverlast als gevolg van (hevige) neerslag.
- De kwaliteit van het oppervlaktewater en de bodem niet negatief beïnvloeden, door ongewenste emissies naar oppervlaktewater, grond en grondwater te voorkomen.
- Het op een doelmatige en duurzaam mogelijke wijze invulling geven aan de stedelijke (afval)watertaken.

Deze doelstellingen zijn in het GRP vertaald voor de volgende hoofdthema’s:
- Afvalwater
- Hemelwater
- Grondwater
- Waterkwaliteit oppervlaktewateren
- Doelmatig beheer / instandhouding
- Duurzaamheid, nieuwe sanitatie

Het vastgestelde kwaliteitsniveau en de gewenste doelstellingen zijn in hoofdlijnen en concrete maatregelen vertaald. De uit te voeren maatregelen worden in een jaarlijks uitvoeringsprogramma door het college vastgesteld.

Actuele onderhoudstoestand
De conditie van het stelsel is toereikend. De leeftijd van het stelsel blijft toenemen. Het beheer en onderhoud is gericht op de instandhouding van de conditie van het stelsel. Dit gebeurt op een sober en doelmatige wijze, zodat het stelsel kan blijven functioneren.

De staat van de riolering en regenwatersystemen wordt gemonitord. Hiertoe bestaat voor de diverse onderdelen een reiniging- en inspectiecyclus. Op basis van de analyse van de inspectieresultaten worden de noodzakelijke beheer- en onderhoudsplannen vastgesteld.
Zijn de onderhoud- en beheerplannen actueel?
De resultaten van de onderhoud- en beheerplannen, inclusief benodigde budgetten, zijn verwerkt in de actualisatie van het GRP 2017-2026. Behoudens enkele accentverschuivingen wordt het bestaande beleid gecontinueerd. De uit te voeren maatregelen worden in een jaarlijks uitvoeringsprogramma door het college vastgesteld. De raad wordt hierover middels een RIB geïnformeerd.

In overeenstemming met het vastgestelde beleidskader binnen de gemeente Venlo zal een (financiële) actualisatie van het plan tenminste iedere drie jaar aan de gemeenteraad worden voorgelegd. De eerstvolgende actualisatie vindt plaats in 2020.

Knelpunten betreffende de beschikbare onderhoudsbudgetten
De gereserveerde investeringen voor instandhouding in de exploitatie GRP 2017-2026 zijn gebaseerd op de beoordeling van de (recente) inspectieresultaten en stelselkenmerken. Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst meer uitval zal ontstaan gezien de steeds toenemende leeftijd van de nog niet gerepareerde stelselonderdelen. Er is geen aanleiding om in de huidige planperiode hiervoor een reservering in de exploitatie op te nemen. Bij elke actualisatie van de exploitatie GRP zal dit opnieuw worden beoordeeld waarbij ook de leeftijdsopbouw van het stelsel en uitval in het verleden wordt meegenomen. Zodra een significante stijging van schadebeelden uit cyclische inspectieresultaten hier aanleiding toe geeft, wordt hierop geanticipeerd. Er worden dan extra middelen gezocht. Het niet aanvullen van deze middelen zal anders op termijn ertoe leiden dat er een grotere kans op schade aan het riool en de bovengelegen verharding kan optreden. De daarmee gepaard gaande herstelkosten zullen naar verwachting groter zijn dan de benodigde extra middelen.

Planning en actiepunten voor 2020
Het jaarlijkse operationele programma geeft een nadere uitwerking van het GRP waarin voor het betreffende jaar concreet wordt aangegeven welke voorzieningen worden aangelegd (watertaken), welke onderzoeken zullen worden uitgevoerd en welke instandhoudingsmaatregelen worden getroffen. Bij de in 2020 geplande actualisatie van de exploitatie van het GRP en de jaarlijkse operationele programma's zal bij de capaciteit- en budgetplanning meer rekening worden gehouden met het te verwachten moment van de uitgaven. Prognose en werkelijkheid kunnen dan naar verwachting beter op elkaar aansluiten.
Instandhouding en watertaken
De maatregelen hebben behalve instandhouding ook betrekking op verdere aanpassingen van het systeem. Zoals de terugdringing van vuiluitworp op oppervlaktewater via riooloverstorten in diverse stadsdelen.

Het verminderen van de kans op wateroverlast door middel van optimalisatie van het rioolsysteem.
Dit gebeurt door het benutten van restberging en capaciteit in het bestaande stelsel en afkoppelen. Door middel van afkoppelen worden regenwater en vuilwater van elkaar gescheiden. Dit heeft behalve de vermindering van de kans op wateroverlast ook een gunstig effect op de vuiluitworp naar het oppervlaktewater en het grondwater. In de uitvoeringsprogramma’s GRP 2016 t/m 2019 was voorzien in bijdrage aan de stimuleringsregeling voor het afkoppelen van hemelwater op particulier terrein, deze regeling loopt nog steeds.
Bij doorontwikkeling van de voorspelde klimaatsveranderingen zal de kans op wateroverlast toenemen. In het kader van de uitwerking van de door de raad vastgestelde richtinggevende uitspraken bij de “Agenda groen en water” is een regionale stresstest(light) klimaat uitgevoerd. De resultaten hiervan vormen de input voor de uitwerking van de dilemma’s voor de keuze in ambitieniveau bij de verdere uitwerking van de Agenda groen en water. De uiteindelijke keuze in ambitieniveau zal ook gevolgen hebben voor de exploitatie GRP en mogelijk op termijn voor de daaraan gekoppelde rioolheffing.

Samenwerking

Door samenwerking en afstemming tussen de Noord-Limburgse gemeenten onderling, intergemeentelijk en het waterschap wordt gezocht naar mogelijkheden voor kostenbesparingen en wordt kennis gedeeld in de watersector.